De ‘leerrechtenwet’ van staatssecretaris Rutte, die in mei definitief wordt behandeld in de Tweede Kamer, kan inhoudelijk veel beter, stellen de Landelijke Studentenvakbond LSVb en MKB-Nederland. Leerrechten – een constructie waarmee de bekostiging de student volgt, die onderwijs ‘inkoopt’ – moeten ook flexibel inzetbaar worden voor korte periodes. Daarbij moeten leerrechten langer dan maximaal één jaar kunnen worden bewaard; ‘een leven lang leren’ is immers het credo. Tot slot moeten in de leerrechtenwet stevige garanties komen voor goede beroepskeuzevoorlichting en begeleiding van studenten in het onderwijs. Hier zijn zowel studenten als de arbeidsmarkt bij gebaat, benadrukken de LSVb en MKB-Nederland.
MKB-Nederland, de werkgeversorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf, geldt als belangrijke afnemer van het hoger onderwijs. Gemiddeld vindt 40 tot 50 procent van de studenten een baan in het mkb. MKB-Nederland is voorstander van invoering van een systeem van leerrechten. De LSVB daarentegen is géén voorstander van de invoering hiervan. Als de leerrechtenwet echter wordt aangenomen zijn de LSVb én MKB-Nederland gezamenlijk van mening dat de doelstellingen van de leerrechtenwet – meer flexibiliteit en keuzevrijheid en betere kwaliteit van het onderwijs – in het huidige voorstel te weinig worden gerealiseerd. De wet kan op een aantal punten een stuk beter.
In vergelijking met de huidige situatie is er als de leerrechten zijn ingevoerd eerder een beperking van de flexibiliteit te verwachten dan een vergroting daarvan. Zet een student het leerrecht in, dan betaalt deze het wettelijk vastgesteld collegegeld; zijn de leerrechten al volledig gebruikt, dan betaalt de student een hoger collegegeld. Naar schatting zal dit collegegeld 8.000 tot 15.000 euro bedragen. Beëindigt een student op dit moment zijn studie nog tijdens het studiejaar, dan krijgt deze het te veel betaalde collegegeld terug. Leerrechten daarentegen worden eenmalig ingezet en is de student vervolgens kwijt. Een foute studiekeuze kost de student daarmee straks minstens een half jaar bekostiging.
Leerrechten bieden juist de mogelijkheid om het concept van een leven lang leren daadwerkelijk te ondersteunen. Voor de arbeidsmarkt is het van belang om resterende leerrechten te kunnen bewaren en (jaren) later alsnog te kunnen inzetten voor bijscholing of omscholing. In de huidige plannen wordt daar nauwelijks in voorzien. Dit is een gemiste kans om het ‘leven lang leren’ vorm te geven en te stimuleren, vinden MKB-Nederland en de LSVb.
Hoeveel leerrechten de student ook ‘over’ heeft, er mag in het huidige voorstel maximaal één jaar worden bewaard! Daarnaast kunnen leerrechten alleen worden ingezet voor studieonderdelen van een half jaar; bij een kortere inzet zijn studenten de leerrechten voor een half jaar kwijt. Dit stimuleert studenten weinig om de studie zo effectief mogelijk af te ronden.
Daarom moeten studenten alle resterende leerrechten kunnen behouden, benadrukken de LSVb en MKB-Nederland. Niet voor niets wordt gesproken over het persoonlijk leerrecht. Een student moet beloond worden voor een snelle effectieve studie, een persoonlijke prestatie die staat voor een werkhouding die in mkb-bedrijven hogelijk wordt gewaardeerd.
Voor echte flexibiliteit, grotere inzet en keuzevrijheid is dus meer nodig dan nu in het voorstel van Staatssecretaris Rutte wordt geboden. De LSVb en MKB-Nederland willen dat de leerrechten worden opgedeeld in kleinere eenheden, inzetbaar voor korte periodes, zodat een gerichte tijdelijke overstap naar een andere hogeschool of universiteit geen negatieve financiële gevolgen met zich meebrengt. Vooral in de eindfase van de studie zijn kleinere leerrechteenheden essentieel, net als later tijdens het uitoefenen van de functie.
De eerste twee jaren zouden studenten eventueel leerrechten van een jaar kunnen krijgen, aangezien studenten na een goede keuze meestal niet van hogeschool of universiteit veranderen. Voor universiteiten en hogescholen levert dat een vaste financiële buffer op. Daarbij moet wel een uitzondering worden gemaakt voor studenten die door een foute keuze binnen een half jaar van studie veranderen. In het derde en vierde jaar moeten bij de leerrechten kleinere eenheden mogelijk zijn, dit stimuleert dat studenten bewuste keuzes te maken voor studieonderdelen aan bepaalde hogescholen of universiteiten.
MKB-Nederland en de LSVb vinden het bovendien van belang dat hogescholen en universiteiten hierdoor ‘kleur moeten bekennen’ en zich meer specialiseren, opdat studenten vakken volgen waar die het meest optimaal worden gegeven. Op deze manier gaat de kwaliteit van het hoger onderwijs ook daadwerkelijk omhoog.
Kwaliteit staat of valt ook met een goede begeleiding bij de studiekeuze. Studenten moeten daarom al in een vroegtijdig stadium van het voortgezet onderwijs worden begeleid naar de juiste studie- en beroepskeuze. Dat kan alleen door heldere en onafhankelijke voorlichting, inclusief een zo goed mogelijk beeld van de arbeidsmarktperspectieven van de verschillende beroepen. Keuzes van studenten en behoeften van de arbeidsmarkt lopen immers steeds meer uiteen. Juist voor deze beroepskeuzevoorlichting en -begeleiding moeten in de wet stevige garanties komen, benadrukken de LSVb en MKB-Nederland.
Beide organisaties roepen de Tweede Kamer op om wanneer ze instemmen met deze grote hervorming , ook alles uit dit systeem te halen wat er in zit!
(dit gezamenlijk opiniestuk van Gertrud Visser–van Erp en mijzelf verscheen eerder in De Volkskrant)
No comments:
Post a Comment